دوستی به نام "مسافر" در "نوشته‌های شما" پرسشی نوشته بودند و چون نوشته بودند منتظر پاسخ‌اند من "یک توضیح مختصر" را برای پاسخ به آن پرسش نوشتم و در اینجا منتشر شد. ظاهرا از توضیح من قانع نشده‌اند که البته قانع شدن یا نشدن حق ایشان است و مربوط به خودشان. فقط چون گویا پاسخ من سوءتفاهمی را هم سبب شده است برای این دوست عزیز و دیگرانی که احیانا ماجرا را دنبال می‌کنند تکمله مجملی اضافه می‌کنم. در "یک توضیح مختصر" نیامده است که ایشان قصد تفتیش عقاید داشته‌اند، نوشته شده است این که به شخص (در اینجا یعنی پدیدآورنده متن) و عقاید او زیاده اهمیت بدهیم نه فقط موجه نیست (واضح است که به نظر من) بلکه عملا هم مفید نیست و توالی فاسد دارد و تفتیش عقاید و شخصیت‌زدگی و عقیده‌محوری همه ناشی از یک نوع نگرش دانسته شده است. این پاسخ طبعا کلی است و ربطی به تصور من از مخاطب ندارد. دیگر این که ...

"نوشته‌های شما" چنانکه از نامش برمی‌آید جای نوشته‌های مراجعان به این وب‌سایت است و کارکردش همان که در ابتدای آن توضیح داده شده است، پس اگر سوالی هم در آنجا نوشته شود سوالی است برای این که روی دیواری به یادگار بماند، نه برای آن که پاسخی به آن داده شود. به پرسشهایی هم که برایم ایمیل شده تا جایی که می‌توانسته‌ام پاسخ داده‌ام، چراکه پاسخ دادن به نامه‌ها را وظیفه خود در قبال لطف و اعتماد دوستان و اقتضای ادب می‌دانم. اما صرف نظر از این شاید این توضیح نیز بی‌وجه نباشد که هر متن از همان لحظه که ارائه شد حیاتی جدای از حیات مولفش دارد. خوانندگان همواره با متن مواجه‌اند و نه پدیدآورنده متن. اگر متنی نکات درستی را دربرداشته باشد و بصیرتی بدهد حتی اگر مولفش تغییر رای دهد دربردارنده نکات درست و بصیرت‌بخش بوده است و اگر چنین نبوده باشد نیز این که چه کسی آن را نوشته و به چه نیتی تاثیری ندارد. ادامه دادن یک متن و مواجه کردن آن با مسائل جدید هم چنین است. این "دائره المعارف خواننده" (به تعبیر امبرتو اکو) است که متن را در چهارچوب خود می‌فهمد و تفسیر می‌کند و امتداد می‌بخشد.

تعبیر "امت و امامت" از مشهورترین مصطلحات عطفی برساختۀ مرحوم دکتر علی شریعتی است. این تعبیر عنوان متنی است که به قلم خود شریعتی بر اساس چهار شب سخنرانی او در حسینیۀ ارشاد، از یازدهم تا چهاردهم فروردین 1348، به نگارش درآمده و پس از انتشارهای مستقل، قسمت نهم مجلد 26 مجموعه آثار - با عنوان "علی (ع)" - قرار گرفته است . این اثر از زمان انتشار مورد توجه علاقمندان به اندیشه‌های دکتر شریعتی بوده است؛ توجهی که بی‌ارتباط با اهمیتی نبوده که خود شریعتی برای این نظریه‌اش قائل بوده است:

یادداشتی به احترام ابوالحسن نجفی

جشن رونمایی تازه‌ترین کتاب داریوش شایگان یکشنبه هشتم دی ماه 1392 در تالار اجتماعات نشر فرزان روز به همت علی دهباشی و تورج اتحادیه برگزار شد. در این جلسه که با حضور چهره‌های نامدار فرهنگ و هنر ایران در روزگار معاصر برگزار شد – کسانی مانند عباس کیارستمی، پری صابری، شهرام ناظری، محمدرضا باطنی، حسن کامشاد، جمشید ارجمند، سیروس پرهام، سیروس علی نژاد و دیگران، استادان محترم بهاءالدین خرمشاهی، مصطفی ملکیان، کامران فانی، ایرج کلانتری و ایرج پارسی‌نژاد سخنرانی کردند. من هم افتخار داشتم در این جمع چند کلمه‌ای درباره کتاب "در جستجوی فضاهای گمشده" سخن بگویم. متن گفتار مرا در ادامه می‌توانید ببینید:

یادداشتی به بهانه چند تجلیل

یادداشتی به احترام فیلم "هانا آرنت"

بیستم شهریور ماه امسال (1392) مترجم و ادیب نامدار عبدالمحمد آیتی درگذشت. فوت هر یک از چهره‌های فرهنگ ضایعه‌ای است؛ هرچند وقتی عمری پربرکت را صرف کار مفید کرده باشند چندان جایی برای دریغ و حسرت نمی‌ماند که مرگ حق است و هست. اما البته اگر رابطه‌ای شخصی آدمها را به هم پیوند داده باشد و کسی را جزء خاطرات کسانی کرده باشد عاطفه و احساس دلتنگی سهم خود را می‌طلبند. "استاد عبدالمحمد آیتی" از عمری بابرکت بهره مند شده بود، اما "آقای آیتی" جزء خاطرات خوش زندگی من است و از این که وجود مهربان ایشان دیگر در دنیای ما نیست سخت احساس دلتنگی می‌کنم.

در شماره جدید "مهرنامه" سومین گفتگو از سلسله گفتگوهای حافظه منتشر شده است؛ مصاحبه‌هایی درباره زندگی و آثار و افکار برجستگان عرصه اندیشه در ایران. گفتگوی اول با دکتر سید جواد طباطبایی بود و گفتگوی دوم با دکتر نصرالله پورجوادی. گفتگوی این شماره با دکتر رضا داوری اردکانی است. به دعوت دوستانم در مهرنامه من در گفتگوی اول و گفتگوی این شماره بوده‌ام. چون گفتگوی اول بحث‌هایی را برانگیخت، در این شماره یادداشت توضیحی من درباره آن گفتگو نیز منتشر شده است. آن یادداشت توضیحی را در ادامه می‌آورم:

موضوع صحبت من چنانکه اعلام شده "رمان و فلسفه" است و بررسی نسبت بین این دو. صرف نظر از آثار آموزشی‌ای مثل دنیای سوفی که در آنها اندیشه‌های فلسفی در قالب داستانی معرفی شده است و محل بحث ما نیست، همۀ ما تعابیری مثل رمان فلسفی یا فلسفۀ فلان رمان‌نویس را شنیده‌ایم، تعابیری که در ادامۀ این گفتار به آنها بر می‌گردم و دقیق یا غیر‌دقیق بودنشان را بررسی می‌کنیم. از طرف دیگر می‌دانیم که متفکران و فیلسوفان هم گاه دربارۀ رمان سخن گفته‌اند و تحلیلهایی از آن به دست داده‌اند، نمونۀ مشهور و کلاسیک هگل است که در درس‌گفتارهایش دربارۀ زیبایی‌شناسی در مقاطعی به صورت گذرا اما عمیق به رمان اشاره کرده و مثلا گفته است رمان حماسۀ دنیای بورژوا است یا اینکه رمان متعلق به دنیایی است که مناسبات اجتماعی آن به نثر تبدیل شده و عالم شاعرانه در آن جای خود را به عالم منثور داده است . خلاصه اینکه ظاهراً بررسی نسبت رمان و فلسفه موضوعی نیست که نیاز به توجیه داشته باشد. از منظرهای مختلف می‌توان دربارۀ این موضوع به بحت پرداخت و من در این گفتار می کوشم از منظری خاص – یعنی از منظر معرفت‌بخشی- به این مساله بپردازم.