مثل فیلسوف نوشتن: آموزش نگارش مقاله فلسفی قبلا روی ما کم شماریم معرفی شده است (اینجا) و سخنرانی فاطمه مینایی درباره آن هم روی همین وب‌سایت قابل دسترسی است (اینجا). چاپ دوم این کتاب مفید به تازگی توسط انتشارات هرمس منتشر شده است. بر این چاپ مولف کتاب، پرفسور ای. پی. مارتینیک، پیشگفتاری نوشته است برای ترجمه فارسی و مخاطبان ایرانی و فارسی‌زبان که آن را در ادامه می‌آوریم:
یکی از اهداف من در مقام مدرس فلسفه این بوده‌است که در نقاط مختلف جهان تدریس کنم و از دانشجویان و همچنین دیگر استادان و مدرسان بیاموزم. برای رسیدن به چنین هدفی ارتباط مؤثر لازم است. یکی از دو راه عمده و مهمی که انسانها برای برقراری ارتباط با یکدیگر دارند نوشتن است. هر چقدر نوشته‌ای روشنی، نظم و دقت کمتری داشته باشد، احتمال توفیقش کمتر می‌شود. اما واقعیت این است که برای برقرار شدن ارتباط به چیزی بیش از این سه نیاز است.
هر انسان عادی بالغی شبکۀ پیچیده‌ای از باورها دارد که حاصل تجربه‌های اوست. شبکه‌های باور اشخاصی که تقریباً در یک زمان و یک مکان به دنیا آمده‌اند به هم شبیه است، هرچند در هر حال شبکۀ باور هر کس تفاوتهایی جزئی با همۀ شبکه‌های دیگر دارد. خوشبختانه در یک فرهنگ شبکه‌های باور اشخاص مشترکات بسیاری با یکدیگر دارد، چون بسیاری از تجربه‌های آنها یکسان است. ارتباط هنگامی ایجاد می‌شود که نویسنده (یا گوینده) قادر باشد افکارش را به نحوی بیان کند که خواننده (یا مخاطب) بتواند آنها را درون شبکۀ باورهایش جا بدهد. بنابراین، توجه نویسنده به شبکۀ باور خواننده‌اش مهم است. البته این کار فقط وقتی مفید است که آنچه به اعتقاد نویسنده باورهای مخاطب اوست موجه باشد.
اشخاص متعلق به فرهنگهای مختلف برای برقراری ارتباط گرفتاری بیشتری دارند، چون معمولاً در مناطق گوناگونی با سنتهای دینی و سیاسی و اجتماعی مختلف به دنیا آمده‌اند. خوشبختانه، انسانها می‌توانند با آموختن، شبکۀ باورهای خود را به ورای تجربه‌های بی‌واسطه‌شان گسترش دهند. تاریخ، جامعه‌شناسی، جغرافیا و دانشهای دیگر وجوه مشترک میان باورهای اشخاص گوناگون با فرهنگهای مختلف را افزایش می‌دهد. بنابراین، مادامی که نویسنده خود را به زبانی بیان کند که بتوان فهمش را از خواننده انتظار داشت، ارتباط بین اشخاصی هم که تفاوت بسیاری با یکدیگر دارند ممکن است. در این کتاب توضیحات من دربارۀ «استدلال مؤثر»، به عنوان استدلال صحیحی که به سبب نحوۀ بیان می‌توان صحیح‌بودنش را تشخیص داد به همین نکتۀ کلی ناظر است که دربارۀ ارتباط مطرح کردم. نمی‌توانیم از دیگران انتظار داشته باشیم که موضع ما را بپذیرند اگر آن را به نحوی تقریر نکرده باشیم که توقع فهمیدنش موجه و معقول باشد.
برای برقرار شدن ارتباط، مترجم در وضع خاصی قرار دارد. باید دانش خود را در زمینۀ زبان و فرهنگ نویسنده به کار بگیرد تا بفهمد او چه نوشته است و سپس فهم خود را به نحوی بیان کند که بشود از مخاطب انتظار فهمیدن داشت. از دکتر فاطمه مینایی سپاسگزارم که این مسئولیت دشوار را برای کتاب مثل فیلسوف نوشتن بر عهده گرفته‌است تا مخاطبان فارسی‌زبان با آن ارتباط برقرار کنند.
مثل فیلسوف نوشتن
آموزش نگارش مقاله فلسفی
نوشته ای. پی. مارتینیک
ترجمه فاطمه مینایی و لیلا مینایی
انتشارات هرمس
چاپ دوم 1395
پیشگفتار نویسنده "مثل فیلسوف نوشتن" برای ترجمۀ فارسی
یکی از اهداف من در مقام مدرس فلسفه این بوده‌است که در نقاط مختلف جهان تدریس کنم و از دانشجویان و همچنین دیگر استادان و مدرسان بیاموزم. برای رسیدن به چنین هدفی ارتباط مؤثر لازم است. یکی از دو راه عمده و مهمی که انسانها برای برقراری ارتباط با یکدیگر دارند نوشتن است. هر چقدر نوشته‌ای روشنی، نظم و دقت کمتری داشته باشد، احتمال توفیقش کمتر می‌شود. اما واقعیت این است که برای برقرار شدن ارتباط به چیزی بیش از این سه نیاز است.
هر انسان عادی بالغی شبکۀ پیچیده‌ای از باورها دارد که حاصل تجربه‌های اوست. شبکه‌های باور اشخاصی که تقریباً در یک زمان و یک مکان به دنیا آمده‌اند به هم شبیه است، هرچند در هر حال شبکۀ باور هر کس تفاوتهایی جزئی با همۀ شبکه‌های دیگر دارد. خوشبختانه در یک فرهنگ شبکه‌های باور اشخاص مشترکات بسیاری با یکدیگر دارد، چون بسیاری از تجربه‌های آنها یکسان است. ارتباط هنگامی ایجاد می‌شود که نویسنده (یا گوینده) قادر باشد افکارش را به نحوی بیان کند که خواننده (یا مخاطب) بتواند آنها را درون شبکۀ باورهایش جا بدهد. بنابراین، توجه نویسنده به شبکۀ باور خواننده‌اش مهم است. البته این کار فقط وقتی مفید است که آنچه به اعتقاد نویسنده باورهای مخاطب اوست موجه باشد.
اشخاص متعلق به فرهنگهای مختلف برای برقراری ارتباط گرفتاری بیشتری دارند، چون معمولاً در مناطق گوناگونی با سنتهای دینی و سیاسی و اجتماعی مختلف به دنیا آمده‌اند. خوشبختانه، انسانها می‌توانند با آموختن، شبکۀ باورهای خود را به ورای تجربه‌های بی‌واسطه‌شان گسترش دهند. تاریخ، جامعه‌شناسی، جغرافیا و دانشهای دیگر وجوه مشترک میان باورهای اشخاص گوناگون با فرهنگهای مختلف را افزایش می‌دهد. بنابراین، مادامی که نویسنده خود را به زبانی بیان کند که بتوان فهمش را از خواننده انتظار داشت، ارتباط بین اشخاصی هم که تفاوت بسیاری با یکدیگر دارند ممکن است. در این کتاب توضیحات من دربارۀ «استدلال مؤثر»، به عنوان استدلال صحیحی که به سبب نحوۀ بیان می‌توان صحیح‌بودنش را تشخیص داد به همین نکتۀ کلی ناظر است که دربارۀ ارتباط مطرح کردم. نمی‌توانیم از دیگران انتظار داشته باشیم که موضع ما را بپذیرند اگر آن را به نحوی تقریر نکرده باشیم که توقع فهمیدنش موجه و معقول باشد.
برای برقرار شدن ارتباط، مترجم در وضع خاصی قرار دارد. باید دانش خود را در زمینۀ زبان و فرهنگ نویسنده به کار بگیرد تا بفهمد او چه نوشته است و سپس فهم خود را به نحوی بیان کند که بشود از مخاطب انتظار فهمیدن داشت. از دکتر فاطمه مینایی سپاسگزارم که این مسئولیت دشوار را برای کتاب مثل فیلسوف نوشتن بر عهده گرفته‌است تا مخاطبان فارسی‌زبان با آن ارتباط برقرار کنند.
ای. پی. مارتینیک
مثل فیلسوف نوشتن
آموزش نگارش مقاله فلسفی
نوشته ای. پی. مارتینیک
ترجمه فاطمه مینایی و لیلا مینایی
انتشارات هرمس
چاپ دوم 1395