یک توضیح مختصر

“نوشته‌های شما” چنانکه از نامش برمی‌آید جای نوشته‌های مراجعان به این وب‌سایت است و کارکردش همان که در ابتدای آن توضیح داده شده است، پس اگر سوالی هم در آنجا نوشته شود سوالی است برای این که روی دیواری به یادگار بماند، نه برای آن که پاسخی به آن داده شود. به پرسشهایی هم که برایم ایمیل شده تا جایی که می‌توانسته‌ام پاسخ داده‌ام، چراکه پاسخ دادن به نامه‌ها را وظیفه خود در قبال لطف و اعتماد دوستان و اقتضای ادب می‌دانم. اما صرف نظر از این شاید این توضیح نیز بی‌وجه نباشد که هر متن از همان لحظه که ارائه شد حیاتی جدای از حیات مولفش دارد. خوانندگان همواره با متن مواجه‌اند و نه پدیدآورنده متن. اگر متنی نکات درستی را دربرداشته باشد و بصیرتی بدهد حتی اگر مولفش تغییر رای دهد دربردارنده نکات درست و بصیرت‌بخش بوده است و اگر چنین نبوده باشد نیز این که چه کسی آن را نوشته و به چه نیتی تاثیری ندارد. ادامه دادن یک متن و مواجه کردن آن با مسائل جدید هم چنین است. این “دائره المعارف خواننده” (به تعبیر امبرتو اکو) است که متن را در چهارچوب خود می‌فهمد و تفسیر می‌کند و امتداد می‌بخشد. بنابراین این که نویسنده خود چه اعتقادی دارد و درباره نسبت متنش با فلان یا بهمان نکته چگونه می‌اندیشد ربطی به متن ندارد. این خواننده است که متن را می‌خواند و صحت و سقم دعاوی آن را بر مبنای اسناد و شواهد و دلایل و قرائن می‌سنجد و به نسبت آن دعاوی با دیگر دعاوی می‌اندیشد. می‌دانم این رویکرد برای ما تازه است و هنوز به سختی می‌توانیم با آن کنار بیاییم. اما تا جایی که من می‌فهمم رویکرد درست را باید پذیرفت حتی اگر انس گرفتن با آن آسان نباشد. این که ما رای و نظر اشخاص را می‌خواهیم و نه متن‌ها را، حاکی از زیاده اهمیت دادن به اشخاص و عقاید است، روی دیگر سکه شخصیت‌زدگی و عقیده‌محوری هم تفتیش عقاید است و ظاهرا هر دو توالی فاسد بسیار دارد.