امبرتو اکو اندیشمند و نویسنده شگفت‌انگیزی است. او از سویی متخصص برجسته فلسفه قرون وسطی و فیلسوفانی مانند توماس آکوینی است و از سوی دیگر طنزنویسی شوخ‌طبع، از سویی فیلسوفی صاحب‌نظر است و از سوی دیگر پدیدآورنده کتاب‌هایی در حوزه ادبیات کودک، از سویی متخصص زیبایی‌شناسی است و نشانه‌شناس صاحب‌رای و از سوی دیگر رمان‌نویسی است خلاق و شاخص. خلاصه اینکه موجود عجیبی است که من کارهایش را بسیار دوست دارم و از آنها هم بسیار آموخته‌ام و هم بسیار لذت برده‌ام.
از این فیلسوفِ نویسنده و نویسنده فیلسوفِ خوشبختانه هنوز زنده ایتالیایی برخی آثارش در حوزه‌های مختلف – از جمله زیبایی‌شناسی – و نیز برخی رمانهایش به فارسی ترجمه شده است. همچنین تا جایی که می‌دانم یک تک‌نگاری خواندنی درباره او به فارسی ترجمه شده است ( نوشته گری ردفورد ). به علاوه چند سال پیش یکی از شماره‌های مجله “بخارا” به طور کامل ویژه او بود و یکی از “شب‌های بخارا” به او اختصاص داشت (و جالب اینکه اکو در یادداشت تشکرش در مورد آن شب نوشته است که چنین مراسمی در خود ایتالیا برایش برگزار نشده بوده است).
درباره اکوی دوست‌داشتنی زیاد می‌شود نوشت اما در مجال این “پیشنهاد سریع” صرفا می‌خواهم به کسانی که شاهکار ادبی او – نام گل سرخ – را نخوانده‌اند خواندن آن را پیشنهاد کنم. بر اساس این رمان فیلمی هم ساخته شده که فیلم خوبی است. اما اصل رمان واقعا چیز دیگری است. شاهکار به تمام معنی است و در آن همه فضل و دانش و تخصص اکو با همه خلاقیت و هوشمندی و شوخ‌طبعی‌اش جمع شده است.
نام این کتاب را شاید می‌شد ترجمه کرد نام رز یا به قول استاد دریابندری نام نسترن! چرایش را هم وقتی رمان خوانده شده باشد می‌توان توضیح داد. اما همین عنوان فعلی جا افتاده است و جذاب هم هست. من هجده نوزده سال پیش ترجمه فارسی رمان را خوانده‌ام و الان نسبت به آن حضور ذهن ندارم. اما تا جایی که یادم است ترجمه‌ای قابل استفاده بود. تنها نکته‌ای که یادم می‌آید آن است که در آن یکی دو بار نام دو سه تن از متفکران مسلمان آمده بود که در کتاب صورت الحازن و اوروس داشت که همان ابن هیثم و ابن رشد خودمان‌اند. راه یافتن این نام‌ها به کتاب هم حاصل قرون وسطاشناسی اکوی فیلسوف است. هر چه راجع به رمان بگویم احتمال لو رفتن قصه درخشانش بیشتر می‌شود. پس سکوت. این رمان دو جلدی را بخوانید.
نام گل سرخ
نوشته امبرتو اکو
ترجمه شهرام طاهری
نشر شباویز