خیلی‌ها دوست دارند بتوانند بنویسند، خیلی‌ها دوست دارند بتوانند اندیشه‌هایشان را در قالب نوشته عرضه کنند، خیلی‌ها به توانایی در نوشتن نیاز دارند، اما نمی‌توانند این کار را بکنند. نمی‌توانند منظم و مرتب و درست و به‌قاعده بنویسند.
بخشی از نویسندگی قطعا ذوق و استعداد است اما واقعیت این است که این همه ماجرا نیست. نه همه آنها که ذوق و استعداد دارند نویسنده می‌شوند و نه همه کسانی که می‌نویسند ذوق و استعداد خاصی داشته‌اند. بخش مهمی از توانایی نوشتن مهارتی است آموختنی. اما متاسفانه ما کلا از این بخش غافلیم و آموزش درستی برای نوشتن نداریم. در مدرسه الگوی غلطی برای نوشتن انشاء به بچه‌ها می‌دهیم، در دانشگاه اساسا آموزشی نمی‌دهیم، آنها هم که کنجکاوی مختصری دارند و می‌خواهند بنویسند قالبی‌ترین صورت‌های سخیف ظاهرا ادبی نوشتن و باطنا فکر نکردن را انتخاب می‌کنند و الگو قرار می‌دهند. حاصلش می‌شود جماعتی که به رغم تحصیلات عالیه و متعالیه یا نمی‌توانند بنویسند یا بد و قالبی و کلیشه‌ای می‌نویسند. وقتی نمی‌توانیم بنویسیم یا خوب بنویسیم در حقیقت نمی‌توانیم درست فکر کنیم. نوشتن پیش بردن یک فکر است در هر قالبی که باشد. وقتی نمی‌توانیم این کار را بکنیم محصولمان می‌شود شرکت در این جلسه روشنفکری و آن گعده انتلکتوئلی و غیبت و گنده‌گویی و خلاصه زدن حرف مفت پشت ظاهر خودفریبانه عمق و اهمیت و مانند اینها.
حتی خلاق‌ترین صورت‌های نوشتن هم نیاز به آموختن مستمر و کسب مهارت دارد، چه نوشتن داستان باشد، چه نمایشنامه و فیلمنامه و چه حتی شعر. تکلیف مقاله نوشتن که کاملا روشن است.
با اینهمه برای نوشتن مقاله اندیشمندانه تا پیش از این به فارسی منبع و مرجع مناسبی وجود نداشت. انتشار ترجمه فارسی کتاب ای. پی. مارتینیک که چند روزی است وارد بازار کتاب شده این جای خالی را پر کرده است.
کتاب مارتینیک که به فارسی با نام مثل فیلسوف نوشتن و عنوان فرعی آموزش نگارش مقاله فلسفی به ترجمه فاطمه مینایی و لیلا مینایی توسط انتشارات هرمس منتشر شده اثری است به‌راستی مفید و خواندنی برای نوشتن مقالات فکری و فلسفی و خلاصه اندیشمندانه.
ترجمه کتاب بسیار خوب و دقیق و رساست. در پیشگفتار فاطمه مینایی بر ترجمه، نویسنده کتاب – که متخصصی برجسته در حوزه فلسفه است – به اجمال معرفی شده و درباره کتاب و ترجمه آن و ضرورت وجود چنین آثاری به اختصار توضیحاتی آمده است. در اینجا من آن مطالب را تکرار نمی‌کنم و صرفا برای آشنایی بیشتر علاقه‌مندان با کتاب چند توصیف و تقریظی را که در ابتدای کتاب آمده، نقل می‌کنم. با این امید که نه فقط دانشجویان فلسفه که عموم علاقه‌مندان به نوشتن مقالات فکری، کتاب را به عنوان راهنمایی کارآمد بخوانند و تا ملکه شدن توانایی نوشتن در خودشان آن را پیش چشم داشته باشند.
تقریظ‌هایی بر مثل فیلسوف نوشتن
مارک برنستین، دانشگاه تگزاس، سن آنتونیو: “با کتاب مثل فیلسوف نوشتن که زیبا و استادانه نوشته شده است این فکر خطا که هنر خوب نوشتن آموختنی نیست از میان می‌رود. مارتینیک به شیوه‌ای بسیار دلپذیر شرح داده است که دانشجویان چگونه می‌توانند مقالاتی تاثیرگذار و بهره‌مند از وضوح و صراحت بنویسند. خواندن این اثرِ نمونه برای همه دانشجویان دوره کارشناسی سودمند خواهد بود.”
اورم استرول، دانشگاه کالیفرنیا، سن دیه گو: “همه مدرسان فلسفه سعی می‌کنند به دانشجویان توضیح بدهند که چگونه مقاله منسجم و مستدل فلسفی بنویسند. مارتینیک این مشکل را حل کرده است و همه مراحل لازم برای تالیف مقاله‌ای موفق را شرح داده است. این کتاب را قویا توصیه می‌کنم.”
جو ان کارسن، دانشگاه دولتی تگزاس: “مثل فیلسوف نوشتن که خود نمونه‌ای است از روشنی، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان تفکر روشن را در نوشتار وارد کرد. رهنمودها و نمونه‌مقاله‌های جدید مراجعه به ویراست حاضر را هم برای دانشجویان و هم برای استادان ضروری می‌سازد.”
مایکل مورگن، دانشگاه ایندیانا: “مثل فیلسوف نوشتن مارتینیک فوق‌العاده است. به نظر من مهیج‌ترین بخش آن راهنمای آماده‌سازی مقاله از راه بسط پی در پی روایت اولیه استدلال است. همه مدرسان دوره کارشناسی فلسفه باید این کتاب را خوانده باشند.”
جان کروینو، دانشگاه دولتی وین: “مارتینیک به این امر وقوف دارد که اندیشه روشن و نوشته روشن با یکدیگر پیوند دارند. آخرین بازبینی او از کتاب مثل فیلسوف نوشتن کتابی خوب را به کتابی بهتر تبدیل کرده است. این کتاب در هر کلاس فلسفه به کار می‌آید.”
مثل فیلسوف نوشتن
آموزش نگارش مقاله فلسفی
نوشتۀ ای. پی. مارتینیک
ترجمه فاطمه مینایی و لیلا مینایی
انتشارات هرمس
زمستان 1393