اهل اصطلاح بودن همواره یکی از نشانه‌های آشنایی با موضوع محسوب می‌شده است. شناخت دلالت‌های مختلف و متفاوت تعابیر و مفاهیم و طیف‌های معنایی آنها در هر موضوع، یکی از مسیرها و روش‌های ضروری است برای راه یافتن به گستره دانش و ورود به حوزه خاص و مستقل هر علم.
عرفان هم یکی از حوزه‌های دانش است و شناخت تاریخ آن و خود آن جز از راه شناخت مصطلحات رایج در آن نمی‌تواند صورت گیرد. اهل عرفان البته همیشه بر آن بوده‌اند که یافته‌های آنها در زبان نمی‌گنجد و حکایت از احوال آنها محال است. اندیشه و شناخت و علم و معرفت اما جز از طریق زبان از هیچ طریق دیگری صورت نمی‌بندد. ماجرای احساسات و عواطف جداست. ولی فکر امری است زبانی و علم امری است گفتنی و شناخت امری است بین‌الاذهانی.
از این رو در طول تاریخ در حوزه عرفان نیز – به رغم انتظارات اولیه – مجموعه متنوعی از مفاهیم و مصطلحات شکل گرفته و منظومه‌های مختلف نظری درباره آن تکوین یافته و گستره وسیعی از دانش پیرامون آن پدید آمده است. شناخت عرفان بدون شناخت مجموعه مفاهیم ناظر به آن ممکن نیست.
کتاب به عبارت محال: چهارده جستار در دلالت شناسی مفاهیم عرفانی نوشته بابک عباسی کتابی است اصطلاح‌شناسانه در حوزه عرفان اسلامی و دربردارنده مقالاتی است مفید درباره بخشی از مهمترین مفاهیم رایج در حوزه عرفان و تاریخ تکوین و تحول آنها.
در مقدمه کتاب به تاریخچه آثار اصطلاح‌شناسانه در حوزه عرفان اسلامی به اجمال اشاره شده است، از نهج الخاص ابومنصور اصفهانی و عبارات الصوفیه و معانیها اثر ابوالقاسم قشیری تا اصطلاحات الصوفیه ابن عربی و اصطلاحات الصوفیه عبدالرزاق کاشانی و مانند آنها و البته جدای از این آثار مشخصا اصطلاح‌شناسانه در کتب صوفیه و اهل عرفان از همان ابتدا بخش‌هایی برای آشنا کردن مخاطبان با مفاهیم و تعابیر وجود داشته است، مثلا در اللمع فی التصوف سراج و التعرف لمذهب اهل التصوف کلابادی.
به عبارت محال دربردارنده مقالاتی است دائره‌المعارفی درباره این مفاهیم: تعریف، تحقیق، حق و حقیقت، حکمت، تجلی، جذبه، ذوق، حال/احوال، صدق، تقوا، توکل، غیبت و حضور، رؤیت، و حیرت. البته خواندن کتاب مستلزم رعایت ترتیب قرار گرفتن مقالات نیست. به عبارت دیگر هرچند منطقا مثلا مقاله تعریف باید در ابتدای مجموعه قرار می‌گرفته و چنین هم شده است، لازم نیست خواننده علاقه‌مند به عرفان خواندن کتاب را با این مقاله که بیشتر صبغه فلسفی دارد شروع کند و شاید بهتر باشد چنین خواننده‌ای مطالعه کتاب را با مقالاتی مانند جذبه و ذوق و حیرت شروع کند که طعم عرفانی و معنوی آنها بیشتر است و به ذائقه علاقه‌مندان به عرفان و زیبایی‌شناسی آن خوشتر می‌آید.
انتشار این کتاب را به دوست عزیزم بابک عباسی صمیمانه تبریک می‌گویم. از دکتر بابک عباسی پیشتر کتاب تجربه دینی و چرخش هرمنوتیکی: بررسی و نقد آراء ویلیام آلستون نیز توسط نشر هرمس منتشر شده است.
به عبارت محال
چهارده جستار در دلالت‌شناسی مفاهیم عرفانی
نوشته بابک عباسی
انتشارات هرمس
1394