خیال میکنم اگر عبدالرحیم جعفری در آمریکا به دنیا آمده بود در همان ایام حیاتش هالیوود فیلمی جذاب و هیجانانگیز بر اساس زندگیاش میساخت. کودکی سختکوش و بلندهمت که با کارگری در چاپخانه از دل فقر خود را بر میکشد و تبدیل به یکی از بزرگترین ناشران خاورمیانه میشود. کودکی که خود امکانی برای تحصیل نداشته اما امکان پدید آمدن آثار بزرگی از قبیل فرهنگ معین را فراهم کرده است.
عبدالرحیم جعفری بنیانگذار و مالک انتشارات امیرکبیر بود، ناشر حدود دو هزار جلد کتاب و مالک همین مقدار کتاب دیگر. ناشری که تقریبا از همه بزرگان فرهنگ معاصر ایران کتاب منتشر کرده است، ناشر آثار نفیسی مانند قرآن و شاهنامه امیرکبیر و کتابهای کوچک و مفیدی مانند مجموعه “چه میدانم؟”. امیرکبیر در ماجرایی پیچیده در ابتدای انقلاب و در فضای شور تند آن به سازمان تبلغات اسلامی واگذار میشود و عبدالرحیم جعفری از آن تاریخ تا هنگام درگذشتش در یازدهم مهر 1394 در نود وشش سالگی به دنبال امیرکبیرش بود، با عزم راسخ و دل استوار. صرف نظر از همه ماجراهای حقوقی کافی است نگاهی بکنیم به کارنامه فرهنگی و نیز کارنامه اقتصادی امیرکبیر تا دریابیم امیرکبیر، امیرکبیر عبدالرحیم جعفری بوده است و باید در دست با کفایت خود او باقی میمانده است.
عبدالرحیم جعفری با صبر و حوصله زندگینامهای خواندنی از خود و البته امیرکبیرش به جا گذاشته است به نام “در جستجوی صبح” که تاکنون چندبار تجدیدچاپ شده است.
در سالهای اخیر از او تجلیلهایی هم شد و سبب شد برای نسل جوان بیشتر شناخته شود، گمان میکنم نخستین بار به همت کاظم موسوی بجنوردی در دائرهالمعارف بزرگ اسلامی و آخرین بار به همت علی دهباشی در شبهای بخارا.
این شماره بخارا (شماره صد ونهم، آذر – دی 1394)، دربردارنده یادنامهای است برای بنیانگذار انتشارت امیرکبیر: عبدالرحیم جعفری. اگر احیانا با جعفری و زندگینامه او آشنایی نداشتهاید و ماجرای انتشارات بزرگی به نام امیرکبیر را نمیدانید بد نیست این شماره بخارا را نگاهی بکنید که در آن مقالات و یادداشتها و مطالب خواندنی مختلفی گرد آمده است، مطالبی از محمدرضا جعفری (فرزند عبدالرحیم جعفری)، احمد مهدوی دامغانی، احسان یارشاطر، داریوش شایگان، ایرج افشار، عباس میلانی، مسعود بهنود، محمد قوچانی، سیروس علینژاد، فتحالله مجتبایی، نصرالله پورجوادی، لیلی گلستان، سید کاظم موسوی بجنوردی، علی اصغر علمی و مهرداد شیخان. به همراه یکی از فهرستهای منتشر شده امیرکبیر در سالهای سال قبل که دربردارنده 1444 عنوان کتاب در حوزههای گوناگون است و چشم را خیره میکند. خاک بر بنیانگذار بزرگ امیرکبیر خوش و روانش شاد.