گمان نمی‌کنم در روزگار ما فرد کتابخوانی در ایران باشد که دست‌کم یکی-دو کتاب از آثار جلال ستاری را نخوانده باشد، به این دلیل ساده که استاد جلال ستاری مؤلف و مترجم حدود صد جلد کتاب در حوزه‌های مختلف است و کتابخوان علاقه‌مند قاعدتاً سر و کارش باید به برخی از این کتاب‌ها افتاده باشد. شخصاً بسیاری از این پژوهش‌ها و ترجمه‌ها را با کنجکاوی خوانده‌ام و از آن‌ها بسیار آموخته‌ام. عمری باشد بقیه را هم خواهم خواند. جلال ستاری نویسنده‌ی آثار پژوهشی بسیاری است از قبیل “افسون شهرزاد” و “سیمای زن در فرهنگ ایرانی” و “درد عشق زلیخا” و “عشق صوفیانه” و “مدخلی بر رمزشناسی عرفانی” و سی-چهل جلد تألیف دیگر همگی درباره‌ی موضوعات متنوع و جذاب از داستان‌های اساطیری تا تئاتر. ترجمه‌های فراوان هم دارد عمدتاً در حوزه‌ی اسطوره‌شناسی و روان‌کاوی و مانند این‌ها. کافی است یادآوری کنم استاد ستاری نخستین و مهمترین معرّف گاستون باشلار به زبان فارسی است و مترجم سه کتاب از او و نیز مترجم آثار کسانی چون کارل گوستاو یونگ و ژرژ دومزیل و میرچیا الیاده تا شأن ترجمه‌های ایشان هم مشخص شود. طبعاً پیشنهاد یک کتاب از چنین اهل قلم فرهیخته و پرکاری آسان نیست. بهتر است اهل مطالعه فهرست کامل آثار ایشان را ببینند و آنچه از آن میان کنجکاوی‌شان را بیشتر برمی‌انگیزد بخوانند. همچنین برای آشنایی با زندگی ایشان و اندیشه‌هایشان این کتاب که قالب گفتگو دارد و خوش‌خوان است و دلچسب و بصیرت‌بخش، مغتنم است: “گفتگو با جلال ستاری”، ناصر فکوهی، نشر مرکز، 1394.
در اینجا با توجه به علایق فکری خودم در میان آثار استاد جلال ستاری یکی از تألیفات دهه‌ی هفتاد ایشان را پیشنهاد می‌کنم که از سال 1376 که برای نخستین‌بار چاپ شد تا الان چندبار تجدید چاپ شده است. این کتاب درباره‌ی اسطوره در جهان امروز است و نوشته‌ی اسطوره‌شناسی که جنبه‌ی مثبت و مانای اسطوره‌ها را می‌شناسد و مترجم آثاری مانند “چشم‌اندازهای اسطوره” و “رساله در تاریخ ادیان” الیاده و آثار فراوان دیگری در حوزه‌ی دانش اساطیر است. اما این همه‌ی ماجرا نیست، جلال ستاری در این کتاب جنبه‌ی منفی اسطوره‌ها را نیز پیش چشم داشته و به طور خاص دو اسطوره‌ی قابل نقد در ایران معاصر را بررسی کرده است: اسطوره‌ی زوال محتوم غرب و اسطوره‌ی گذشته‌ی زرین. گمان نمی‌کنم درباره‌ی همچنان زنده بودن این دو اسطوره نیازی به بحث و توضیح باشد. آن‌ها که این اسطوره‌پردازی‌ها را می‌کنند عوض می‌شوند ولی اصل این تصورات سر جای خودشان باقی مانده است و گویا متأسفانه عجالتاً همچنان باقی خواهد ماند. وقتی چنین است خواندن “اسطوره در جهان امروز” آموزنده است و تأمل‌برانگیز و بایسته.
اسطوره در جهان امروز
جلال ستاری
نشر مرکز