در فضای کوچکی زندگی می‌کنم که کتاب کاغذی از در و دیوار آن بالا رفته است. در این فضای کوچک من با آنچه دوست می‌دارم زندگی می‌کنم، با دانش و فرهنگ. در این فضای کوچک من وقتم را در معاشرت با کسانی می‌گذرانم که دوست‌شان دارم، زیباترین ذهن‌های تاریخ بشر. این طرف رودکی است و آن طرف فردوسی، گوشه‌ای زیگموند فروید است و گوشه‌ای دیگر ماکس وبر، این سو اسپینوزا نشسته است و آن سو اینشتاین. کتابهای کاغذی برای من مجال حضور انسان‌ها و آثار و اندیشه‌ها و جاها و موضوعاتی است که از حضورشان لذت می‌برم. برای همین کنجی از کتابخانه‌ی کاغذی‌ام افغانستان و تاجیکستان است و کنجی دیگر ترکیه. فضای کوچک من محدود است و علایق‌ام گسترده. همه‌ی آنچه دوست دارم ببینم و بدانم در این فضا جا نمی‌گیرد.
هارد کوچکی هم دارم سرشار از نسخه‌های پی‌دی‌اف کتابهای مختلف که آن‌ها را هم مانند کتابخانه‌ی کاغذی، بر اساس علایق شخصی و نیازهای پژوهشی‌ام طبقه‌بندی کرده‌ام. طبقه‌بندی رسمی کتابخانه‌ها بر مبنای قراردادهای کتابشناختی یک چیز است و دیدن و بررسی و طبقه‌بندی کتاب‌ها بر پایه‌ی نیازهای شخصی چیزی دیگر. هارد پی‌دی‌اف‌های من مانند کتابخانه‌ی کاغذی‌ام بازتابی است از دغدغه‌های ذهنی‌ام.
برای من نسخه‌های کاغذی و پی‌دی‌اف رقیب هم نیست، مکمل هم است، از این جهت از برخی کتاب‌ها که بیشتر دوست‌شان دارم یا بیشتر به کارم می‌آید هم نسخه‌ی کاغذی دارم و هم نسخه‌ی پی‌دی‌اف. با این رویکرد روشن است که من از در دسترس بودن نسخه‌ی پی‌دی‌اف کتاب‌ها استقبال می‌کنم و امیدوارم رواج‌شان خللی به بازار چاپ و نشر نزند. داشتن و خواندن کتاب کاغذی لذت بی‌بدیل و فایده‌ی چشمگیر خودش را دارد. نسخه‌ی پی‌دی‌اف جای آن را نمی‌گیرد. اما نسخه‌های پی‌دی‌اف این امکان را فراهم می‌آورد که آنچه را نمی‌توانیم به صورت کاغذی در اختیار داشته باشیم به کلی از دست ندهیم و از آن محروم نمانیم.
وب‌سایت باشگاه ادبیات یکی از جاهایی است که من تقریباً هر هفته مرتب به آن سر می‌زنم و از آن کتاب دانلود می‌کنم. از کتابهای قدیمی‌تری که در بازار نیست تا کتاب‌هایی که در خارج از ایران چاپ شده و نسخه‌ی کاغذی آن‌ها را در ایران نمی‌شود تهیه کرد.
چیزی که باشگاه ادبیات را در نظر من از دیگر سایت‌های مشابه‌اش متمایز می‌کرد این بود که می‌دیدم کسانی که سایت را اداره می‌کنند کتاب‌ها و نویسنده‌ها را می‌شناسند و نادیده معلوم است که خودشان اهل فرهنگ‌اند. بدون خط‌کشی‌های ایدئولوژیک هم کتاب روی سایت‌شان می‌گذارند، از آثار نویسندگان چپ و راست، متدین و غیرمتدین، و نخبه‌گرا یا عامه‌پسند. مهم این است که کتاب‌ها برای کسی که چشم تحقیق داشته باشد مغتنم است و ممکن است گره‌ای از کارش بگشاید، اگر نه الزاماً به عنوان منبع اطلاعات که به مثابه موضوع پژوهش و تحلیل.
چندی پیش به لطف دوست نازنین‌ام سروش دباغ با گرداننده‌ی بلندهمت باشگاه ادبیات آشنا شدم: امیر عزتی که خود نویسنده و منتقد فیلم است و مقیم فنلاند. از توضیحات امیر عزتی دریافتم که آغاز فعالیت‌شان از سال 1389 و در قالب فیس‌بوک بوده است و از اوایل دهه‌ی نود به نشر کتابهای اختصاصی باشگاه ادبیات نیز رو آورده‌اند که نخستین کتاب از این مجموعه “خط‌ها و نقطه‌ها”ی فرامرز سلیمانی بوده است. فعالیت باشگاه ادبیات سپس بر روی بلاگ‌اسپات و در پی آن، کانال تلگرامی‌شان ادامه یافته است که چون من در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان تلگرام نیستم از آن‌ها بی‌خبر بودم. اما از سال 1400 که سایت‌شان آغاز به کار کرده من نیز جزو مراجعان باشگاه ادبیات بوده‌ام.
از امتیازهای سایت باشگاه ادبیات کوشش برای رعایت حقوق معنوی است. بر این سایت یا پی‌دی‌اف کتاب‌ها و مجلاتی را منتشر می‌کنند که سالها از انتشار آن‌ها گذشته و در زمره‌ی اموال عمومی در آمده است یا با کسب نظر موافق پدیدآورندگان و اطلاع و تأیید خود آن‌ها اقدام به انتشار پی‌دی‌اف آثار کرده‌اند. بنابراین اگر احیاناً صاحب اثری نسبت به انتشار نسخه‌ی پی‌دی‌اف کتابش اعتراضی داشته باشد می‌تواند به گردانندگان باشگاه ادبیات خبر بدهد تا آن را از سایت حذف کنند. در حقیقت سایت باشگاه ادبیات به گواهی نام همراهان و حامیانشان در این سایت، از حمایت جمع شایان توجهی از نویسندگان و مترجمان برخوردار است.
این سایت تا چند ماه پیش در ایران فیلتر نبود، ولی الان برای استفاده از آن وی‌پی‌ان لازم است. این را هم بگویم که با سرعت اینترنت در وطن عزیز سایت باشگاه ادبیات و صفحات آن دیر بالا می‌آید و فعال می‌شود، ولی در عوض وقتی بالا آمد و فعال شد کتاب بسیار سریع دانلود می‌شود. ضمناً اگر درست دریافته باشم سایت باشگاه ادبیات هنوز با همه‌ی مرورگرها سازگار نشده است. خودم معمولاً آن را با گوگل‌کروم می‌توانم باز کنم و البته بهترین مرورگر برای باز کردن آن فایرفاکس است.
به سایت باشگاه ادبیات که سر بزنید معرفی خودشان را می‌توانید در آن ببینید:
در اینجا من فقط این را بگویم که انجام این نوع کارهای فرهنگی به صورت یک‌تنه و بدون پشتوانه‌ی مالی بسیار کار دشواری است، بنابراین اگر به سایت مراجعه و از آن استفاده کردید بد نیست گاهی به گزینه‌ی حمایت که بر سایت باشگاه ادبیات آمده نیز توجهی بکنید. تماس با آقای عزتی و گرفتن اطلاعات بسیار آسان است و ایشان پاسخگوی مراجعان و مخاطبان است.
و در پایان خوشحال‌ام که اکنون بخشی از کتابهای خودم هم به صورت رایگان در قالب پی‌دی‌اف بر روی سایت باشگاه ادبیات در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است:
لینک کتابهای محمدمنصور هاشمی بر روی سایت باشگاه ادبیات