سنت‌گرایی از جریان‌های فکری-عرفانی‌ای است که به نحو ریشه‌ای منتقد و مخالف تجدد است. این جریان با رنه گنون ایجاد شده و با فریتیوف شوان ادامه یافته است. آناندا کوماراسوامی، تیتوس بورکهارت، مارتین لینگز و هیوستن اسمیت از دیگر چهره‌های مشهور این جریان‌اند. از آنجا که یک ایرانی نامدار – سید حسین نصر – دل در گرو سنت‌گرایی داشته و شاگرد شوان و مرشد و راهنمای بخش شایان توجهی از این جریان بوده و هست، سنت‌گرایی در ایران نیز در طول چند دهه پیش و پس از انقلاب برد و نفوذ یافته و موافقان و مخالفان قابل توجهی پیدا کرده است. سنت‌گرایان که در حقیقت فرقه‌ای عرفانی‌اند قائل‌اند به وحدت متعالی ادیان و مفهوم فراگیر “سنت” به مثابه جوهره معنوی مشترک عالم ماقبل تجدد. آنان دین و هنر و فلسفه و علم و ادبیات را از این منظر می‌بینند و آنها را بر اساس دو گانه‌های سنتی / مدرن و قدسی / عرفی بازسازی و بازگویی می‌کنند.
از دهه چهل تا کنون آثار نسبتا زیادی به زبان فارسی در توصیف و تحلیل این جریان منتشر شده است، آثاری که طبعا در منابع مختلف پراکنده است و آگاهی یافتن از آنها دشوار. خوشبختانه به همت بلند دوست بسیار عزیزم دکتر حسین خندق‌آبادی که پیشتر “منطق و تعالی” فریتیوف شوان را به شیوایی ترجمه کرده و مجموعه ارزشمند “حکمت جاویدان” را در انتشارات حکمت پایه‌گذاری نموده است و مدیریت می‌کند و با مشارکت همکار گرامی، خانم دکتر طیبه کرمی، اکنون نمایه آثار فارسی مربوط به سنت‌گرایی به صورت روشمند و مفیدی فراهم آمده و کار محققان و علاقه‌مندان به پژوهش در این حوزه را آسان کرده است. این فهرست – که مقدمه‌های مفیدی هم به قلم دکتر سید حسین نصر و دکتر حسین خندق‌آبادی دارد – در کنار دیگر کتاب‌های مجموعه “حکمت جاویدان” حتما گام بلندی به پیش است در جهت شناخت درست‌تر سنت‌گرایی.
من همان‌طور که در نمایه فراهم‌شده مذکور نیز آمده چند سالی قبل یادداشتی در نقد سنت‌گرایی نوشته‌ام که بعدا به همراه توضیح و تکمله‌ای در “اندیشه هایی برای اکنون” هم منتشر شده است. مفهوم “مغالطه سنت‌گرایی” را نیز ساخته و پرداخته‌ام که در همان “اندیشه‌هایی برای اکنون” آمده است. الان هم نظرم درباره سنت‌گرایی فرقی نکرده است و همچنان شیوه نگرشم به این جریان همان است که بود. ولی نقد یک اندیشه نه فقط منافاتی با تلاش برای شناخت بیشتر و بهتر آن ندارد بلکه در حقیقت اینها لازم و ملزوم‌اند و نقادی و شناختِ درست یکی‌اند. از این جهت به گمانم کاری که حسین خندق‌آبادی و همکارانش در بیش از بیست مجلدِ مجموعه “حکمت جاویدان” برای معرفی سنت‌گرایی انجام داده‌اند دارای کمال اهمیت است و در خور تحسین و تقدیر. ارزیابی و تحلیل نقادانه سنت‌گرایی هم البته سر جای خود، که آن نیز ضروری است و راهگشا.
انتشار “جاودان‌نامه: نمایه آثار فارسی مربوط به سنت‌گرایی” را که فراهم کردنش حتما کاری خسته‌کننده و طاقت‌فرسا بوده است به دکتر حسین خندق آبادی و دکتر طیبه کرمی تبریک می‌گویم و امیدوارم اهل تحقیق و تأمل قدر این نوع کارهای پرزحمت و کم‌اجر را بدانند.
جاودان نامه
نمایه آثار فارسی مربوط به سنت گرایی
به کوشش حسین خندق آبادی و طیبه کرمی
با مقدمه سید حسین نصر
انتشارات حکمت
1396