چرا مصطفي ملكيان را بايد از نقاط عطف در تاريخ روشنفكري ديني(1) دانست؟ اين پرسشي است كه در اين نوشته مي‌كوشم به آن پاسخ دهم. براي اينكه كسي در تاريخ انديشه‌اي نقطه عطف تلقي شود لازم نيست همه انديشه‌هايش درست يا مقبول باشد (بگذريم از اينكه في‌الواقع در هيچ كجاي تاريخ انديشه بشر چنين شخصي […]
ادامه مطلبنوشته ها و گفته ها
متافیزیک دائرة المعارف و وضع کنونی آن در ایران
دائرة المعارفها امروزه صورت و “فیزیکی” دارند که کم و بیش برای همة کتابخوانان شناخته‌شده است. اما اینکه پدید آمدن این گونه (ژانر) همزاد چه تصوراتی بوده است و این تصورات چه وضع تاریخی و چه سیری داشته، بحثی را لازم می‌آورد که می‌توان آن را بحث در “متافیزیک” دائرة المعارف‌نویسی خواند. با تأمل در […]
ادامه مطلبترجمه و تأمل و تسخر
آیا مراد فرهادپور بر اطلس تاریخ اندیشۀ معاصر در ایران جایگاهی دارد؟ اگر پاسخ این سوال مثبت است اين سوال پيش مي آيد كه این جایگاه کجاست؟ در این مقاله سعی می کنم به این دو پرسش پاسخ بدهم. فرهادپور از نسل اول انقلاب ایران است؛ به قول خودش «نسل آدمهایی که در سال 57، […]
ادامه مطلبصدایشان را می‌شنوید؟
سطحی وسیع را در نظر بگیرید، مثلا سینه یک دیوار کاغذ دیواری شده را. از دور شاید توجهتان چندان جلب نشود. اما به دقت که نگاه کنید چندتایی میخ را روی آن تشخیص خواهید داد؛ دقیق بگویم هشت میخ. نزدیکتر که بشوید می‌بینید این هشت میخ آهنی را چهار تار مو به هم وصل می‌کند. […]
ادامه مطلبپیچیدگیهای روشنفکری در ایران
*در ابتدا به نظر می‌رسد با توجه به مناقشاتی که روشنفکری از نظر مفهومی و دیگر مسائل دارد، لازم است شما تعریفی از روشنفکری ارائه دهید؟ روشنفکری برساخته ای است جدید که به عنوان معادل تعبیری در زبانهای اروپایی به کار می رود. چون آن تعبیر در زبانهای اروپایی مختلف دلالتهای مختلفی دارد در فارسی […]
ادامه مطلبافکار هگل
محمدمنصور هاشمی: من طبیعتاً نکته هایی که آقای دکتر مرادخانی گفتند، تکرار نمی کنم. همه نکته های درستی بود و با تأیید آنها می روم سراغ خود کتاب «افکار هگل». «افکار هگل» چهارمین کتاب آقای دکتر مجتهدی راجع به هگل است و به نظر من سنگین ترین آنها هم هست. یعنی دانشجویان و علاقمندان تازه […]
ادامه مطلب“چپ خوانی” در ایران
درباره این که چرا در بازار کتاب ایران به آثار متفکران چپ بیشتر اقبال می شود و مثلا کارهای اسلاوی ژیژک این قدر مورد توجه قرار می گیرد، نکته های گوناگونی را می توان مطرح کرد. واضح است که آثار چپ آثاری است در توضیح نامطلوب بودن وضع موجود و لزوم تغییر آن که در […]
ادامه مطلبمصطفی رحیمی: تعهد به تحول (بخش دوم)
اولین مساله نقدبرانگیز در آثار رحیمی را می توان افتادن به دام منطق طرف مقابل خواند و افراطی که گاه از آن نشات می گیرد. رحیمی به شهادت آثارش سوسیال دموکرات بوده است و نقاد مارکسیسم، اما پیش پای هر نقادی تله امکان افتادن به دامن منطق حریف وجود دارد. اگر در آثار رحیمی می […]
ادامه مطلبمصطفی رحیمی: تعهد به تحول (بخش اول)
اگر برای واژه “روشنفکر” با همه دلالتهای مثبت و منفی فکری و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی اش به دنبال مصداقی در ایران معاصر باشیم، بی تردید مصطفی رحیمی یکی از شاخص ترین نمونه هاست. او صادقانه عمری را بر سر تقبیح آنچه نمی پسندید و درست نمی دانست، و ترویج آرمانهایی که ارزشمند می […]
ادامه مطلبخدا به عنوان امر مطلق
این که خدا و امر مطلق چه نسبتى با یک دیگر دارند, بستگى به چگونگى تعریف و تصور خدا و امر مطلق دارد. از این رو, نخست باید روشن شود که بحث بر چه تعریف و تصورى از این دو مبتنى است. در این مقاله, مراد از خدا, خداى ادیان ابراهیمى است و به ویژه […]
ادامه مطلب