شماره هفتم کتاب ادواری Orients Stratégiques (سال 2018) که زیر نظر پی‌یر برتلو توسط انتشارات آرماتان در پاریس منتشر می‌شود به طور کامل به ایران معاصر اختصاص یافته است. این مجلد که زیر نظر عطا آیتی و فرهاد خسروخاور فراهم آمده، “ایران در رویارویی با واقعیت: بیداری و بحران‌های گونه‌گون” نام دارد و در بردارنده یک مقدمه و سیزده مقاله و یک بررسی کتاب است. در مقدمه یا درآمدِ مجلدِ اخیرِ این کتابِ ادواری که به قلم پی‌یر برتلو است گزارشی مجمل از همه مقالات این مجموعه آمده است. نخستین مقاله کتاب با عنوان “<نظام احسن> ایرانی: سرگذشت‌های شکنندگی” نوشته ژان پی‌یر وتوواگلیا درباره وضع نظام سیاسی ایران در شرایط کنونی است. مقاله دوم به قلم فرانسوا گره نیز در مورد شرایط سیاسی ایران با توجه به روابط فعلی ایران و آمریکا است. موضوع مقاله سوم، یعنی مقاله ژولین ظریفیان، به‌روشنی در عنوان آن آمده است: “ریاست جمهوری ترامپ و پایین‌آمدنِ (جدیدِ) سطح (عدمِ) روابط میان ایران و آمریکا”. مقاله پی‌یر فابیانی که “سیاست ایران در مورد انرژی: خردمندانه یا نادرست؟” نام دارد ناظر به سیاست‌های ایران در مورد گاز و نفت است. مقاله پنجم را با عنوان “وضع ایران در قبال جنوب آسیا: منافع، فرصت‌ها، محدودیت‌ها” دیدیه شاده نوشته است و مقاله ششم با نام “ریشه‌های نظامی فقدان تفاهم میان فرانسه و ایران” به قلم توماس فلیشی دو لا نویل است. در ادامه این مقالات، نوشتاری از حامد فولادوند درباره نسبت حافظ و “دانش شاد” (مفهومی مأخوذ از نیچه) آمده است و پس از آن نوشته داوید ریگوله-رز آمده است تحت عنوان “جمهوری اسلامی ایران در مقابل جمهوری افلاطون: امر آرمانی در برابر امرواقعی”. مقاله بعدی مجموعه، “برخی تحولات درباره دین در ذهن نسل جدید ایران” است نوشته علیرضا خدامی. پس از آن مقاله‌ای آمده است از مونیکا موسوی درباره فرایند عرفی شدن و نسبت آن با گفتمان روشنفکری ایران. دیگر مقاله مجموعه به قلم فرهاد خسروخاور “ایران و عدم مشروعیت قدرت” نام دارد. در پی آن، مقاله‌ای آمده است از لیلا فولادوند درباره تغییر نگرش داستان‌نویسان ایران و به طور خاص نویسندگان زن ایرانی در بعد از انقلاب. آخرین مقاله مجموعه “ایران در رویارویی با واقعیت” نوشته محسن متقی و رضا رکوئی است (برای معرفی کتابهای رضا رکوئی بنگرید به اینجا). این نوشتار ناظر است به مسأله نسبت ایرانیان با فرهنگ مدرن. در این مقاله که “همگون‌گردی مدرن در ایران” نامیده شده، نویسندگان سه گونه از همگون‌گردی و همسنخ‌شدن را در ایران از هم بازمی‌شناسند و تفکیک و معرفی و تحلیل می‌کنند. نمونه‌ای که برای گونه نخست ذکر و آثار و اندیشه‌هایش را بررسی می‌کنند داریوش شایگان است که به دو فرهنگ متفاوت تعلق دارد و البته همواره دغدغه بازگشت به معنویت را مطرح می‌کند. نمونه دوم داریوش آشوری است که نقاد هر دو وضعیت فرهنگی است و در عین حال فرهنگ مدرن را جذب کرده و در بازخوانی فرهنگ سنتی از آن بهره می‌گیرد. برای گونه سوم، نویسندگان مقاله، محمد منصور هاشمی را ذکر و نوشته‌ها و اندیشه‌های او را بررسی کرده‌اند. در مورد محمدمنصور هاشمی از سویی به خاستگاه‌های سنتی و “بومی” وی و از سوی دیگر به همسازی و همراهی‌اش با نگرش مدرن اشاره شده است. آخرین نوشته مجموعه “ایران در رویارویی با واقعیت”، بررسی کتاب ژولین ظریفیان درباره روابط ایران و آمریکا از قرن نوزدهم تا روزگار ماست به قلم سباستین وسر.
در ادامه فهرست مطالب مجلد “ایران در رویارویی با واقعیت” و نیز چکیده فرانسه و انگلیسی جستار محسن متقی و رضا رکوئی را می‌توانید ببینید:
L’IRAN À L’ÉPREUVE DU RÉEL
Réveil et crises multiformes
Orients Stratégiques
Sous la direction d’Ata Ayati et Farhad Khosrokhavar
L’Harmattan
Paris / 2018
Sommaire:
Pierre Berthelot
Présentation
Jean-Pierre Vettovaglia
Le <<Meilleur des mondes>> iranien : histoires de fragilité
François Géré
L’Iran devant l’épreuve de vérité
Julien Zarifian
La présidence Trump et la (nouvelle) dégradation des (non-) relations américano-iraniennes
Pierre Fabiani
La politique énergétique iranienne : sagesse ou erreurs?
Didier Chaudet
L’Iran face à l’Asiedu Sud : intérêts, opprtunités, limites
Thomas Flichy de la Neuville
Les raciness militaires des incompréhensions franco-persanes
Hamed Fouladvand
De la lanciante Persian Question au Gai Savoir du sublime Hâfez
David Rigoulet-Roze
La République islamique d’Iran versus La République de Platon : l’idéal à l’épreuve de la réalité
Alireza Khoddami
Quelques transformations des modes de subjectivité religieuse chez les nouvelles générations en Iran
Monika Mousavi
Sécularisation, re-sécularisation et ses conséquences dans le discours des intellectuels intermédiaires en Iran
Farhad Khosrokhavar
L’Iran et la délégitimation du pouvoir
Leyla Fouladvand
L’écriture désillusionnée des romancières iraniennes
Mohsen Mottaghi et Réza Rokoee
L’assimilation moderne en Iran
Daryush Shayegan et l’assimilation aux multiples visages
Daryush Ashouri : universalité comme assimilation
M. M. Hashemi et le paradigme de l’assimilation <<indigène>>
Sébastien Wesser
Julien Zarifian, Choc d’empires? Les relations États-Unis / Iran du XIX siècle à nos jours, Pris 2018
***
Mohsen Mottaghi et Réza Rokoee:
“L’assimilation moderne en Iran”
Résumé:
Cet article tent d’expliciter à travers trios figures emblématiques de penseurs iraniens modernes et contemporains (D. Shayegan, D. Ashouri, M. M. Hashemi), la fonctionnalité de l’assimilation. Les caractéristiques de ces penseurs peuvent être résumées par l’appropriation pertinente et le vécu singulier d’une assimilation à des niveaux différents. Shayegan représente l’ âme assimilée à deux cultures distinguées et dans un retour permanent pour finalement revenir sur un sol de nostalgie d’origine qui se réfère à la spiritualité. Quant à Ashouri étant le critique des deux sphères culturelles et qui veut cerner l’avenir de la pensée iranienne, l’assimilation demeure l’object de son étude critique tout en absorbant une approche moderne (herméneutique intertextuelle) qui lui permet de revoir l’héritage classique et traditionnel (Hafez). Sans doute, Hashemi tel que nous le connaissons, peut être considéré comme exemple d’une assimilation à double sens et le pur esprit d’un penseur moderne qui incarne le binôme de l’assimilation en l’Iran.
Abstract:
This article attempts to explain through three emblematic figures of modern and contemporary Iranian thinkers (D. Shayegan, D. Ashouri, M. M. Hashemi), the functionality of assimilation. The characteristics of these thinkers can be summed up by the relevant appropriation and the singular experience of assimilation at different levels. Shayegan represents the soul assimilated to two distinguished cultures and a permanent return to finally return to a soil of original nostalgia that refers to spirituality. As for Ashouri being the critic of the two cultural spheres and who wants to define the future of the Iranian thought, assimilation remains the object of his critical study while absorbing a modern approach (intertextual hermeneutics) which allows him to review the classical and traditional heritage (Hafez). No doubt, Hashemi as we know it, can be considered as an example of a two-way assimilation and the pure spirit of a modern thinker who embodies the binomial of assimilation in Iran.